TEKST: SHARON ENGERS | BEELD: DE ARBEIDERSPERS
Wie tegenwoordig een boekwinkel online dan wel in levenden lijve bezoekt, ontkomt niet aan het grote aanbod aan sportbiografieën. De enorme populariteit van dit genre is een recent fenomeen, hoewel de eerste Nederlandse sportbiografie al in 1928 werd gepubliceerd. Waar in de vorige eeuw vooral de nadruk lag op sportprestaties, is er vandaag de dag steeds meer ruimte voor de mens achter de sport. Zielenroerselen worden aandachtig uiteengezet en de psyche wordt telkens meer blootgelegd. Uit al die inmiddels verschenen exemplaren, met elk een uniek verhaal, blijft er soms eentje bij dat je zo diep raakt, dat je het jaren later nog eens leest. In maar liefst 415 pagina’s vat auteur Ronald Reng het aangrijpende verhaal van doelman Robert Enke samen, die, zoals de titel doet vermoeden, vroegtijdig het leven liet.
Enke groeide op in het Duitse Jena, waar hij door jeugdvrienden het zondagskind werd genoemd. Alles ging hem tenslotte voor de wind en hij schopte het tot professioneel voetballer. Op school ontmoette hij zijn latere geliefde Teresa, met wie hij trouwde en kinderen kreeg.
Na zijn dienst als reservekeeper bij Borussia Mönchengladbach, verliet hij de inmiddels gedegradeerde club voor het Portugese Benfica, waar de trouwe supporters de succesvolle doelman in hun hart sloten. Dat angsten zich destijds geregeld meester van hem maakten, bleef stil.
In 2002 haalde Louis van Gaal de goalie naar FC Barcelona, waar zijn debuut uitliep op een blamage. Barça verloor de bekerwedstrijd met 3-2 van Novelda CF, een club uit de derde divisie. Enkes ‘wanprestaties’ werden breed uitgemeten in de pers, waarna het zwart werd in het hoofd van de doelman. Een wedstrijd kan een voetbalcarrière niet volkomen veranderen, maar één avond tekent mogelijk wel een leven. Zag hij ooit weer licht in de duisternis, die zich genadeloos van hem meester maakte?
Door de buitenwereld werd Enke velerlei geprezen om zijn evenwichtigheid en standvastigheid. Hoe het ‘meneer Cool’ werkelijk verging, wisten slechts weinigen, daar hij er alles aan deed zijn ziekte voor de buitenwereld te verbergen. Immers mag een doelman, een rots in de branding, in onze prestatiemaatschappij niet depressief zijn. Professioneel zijn betekent altijd ook: gevoelens verdringen en doorgaan.
Met behulp van onder andere zijn liefdevolle ‘Terri’ en manager Jörgen Neblung, kroop hij uit het diepe dal en keerde terug naar zijn thuisland voor een nieuw begin. Hij werd vader en presteerde mede daardoor op en top bij Hannover 96. Tijdschrift Kicker verkoos hem zelfs twee maal tot beste ‘Torwart’ van de Bundesliga! Ondanks deze successen, bleek het tweede leven van ‘Enkus’ niet voortdurend doordrongen van rozengeur en maneschijn. In 2006 verloren hij en zijn vrouw hun dochter aan een hartziekte. Daarnaast werd hij meermaals geteisterd door paniekaanvallen en sloegen de twijfels opnieuw toe, toen hij getroffen werd door een blessure aan zijn hand. Ups werden gevolgd door downs, met uiteindelijk alle gevolgen van dien…
Dat er een biografie kwam over Enkes opmerkelijke, maar indrukwekkende, loopbaan, was niets nieuws onder de zon. Enke had zich voorgenomen zijn levensverhaal op papier te zetten met vriend en collegakeeper Ronald Reng, die al meerdere boeken op zijn naam had staan. Terloops hield hij notities bij, zodat hij niets zou vergeten. Achteraf bleek de reden waarom hij telkens hamerde op de totstandkoming van het werk: het was voor hem dé manier om na zijn carrière met zijn ziekte naar buiten te treden en zich te ontdoen van de tralies waarachter hij schuilging in de donkere gevangenis. De schrijver had nooit vermoed dat hij later zonder zijn maatje een tragedie zou uitbrengen.
Reng verdient alle lof voor de wijze waarop hij het verhaal vertelt. Het is een kunst bij het einde te beginnen en het verhaal zo meeslepend te verwoorden, dat je tot de laatste letter geboeid blijft. Het boek brengt zowel een lach als een traan teweeg; het roert en ontroert. Moge, hoe dieptreurig ook, het verhaal van Duitslands nummer 1, die vlak voor het WK zichzelf van het leven berooft, een bijdrage leveren aan de openhartigheid binnen de sportwereld, waarbij taboes gelukkig steeds vaker doorbroken worden. Overigens is het boek niet alleen voor sportliefhebbers interessant. In elk huishouden zal het boek op de plank niet misstaan.
Het boek is tweedehands verkrijgbaar via Bol.com.
